در این مقاله قصد داریم شما را با مزایا و معایب ضدعفونی‌کننده‌های سطح بالا و متوسط آشنا کنیم با ما همراه باشید:
| ضدعفونی‌کننده | مزایا | معایب |
| اسید پراستیک / پروکسید هیدروژن | • عدم نیاز به فعال‌سازی
• فقدان بو یا تحریک قابل توجه |
• نگرانی‌های آرایشی و عملکردی مربوط به سازگاری مواد (سرب، برنج، مس، روی)،
• تجربۀ بالینی محدود • احتمال آسیب به چشم و پوست |
| گلوتارالدئید | • سازگاری عالی با مواد | • تحریک تنفسی ناشی از بخار گلوتارآلدئید
• بوی تند و محرک • فعالیت کشندۀ مایکوباکتری نسبتاً کند • منعقدکنندۀ خون و تثبیت‌کنندۀ بافت روی سطوح |
| پراکسید هیدروژن | • عدم نیاز به فعال‌سازی
• می‌تواند حذف مواد آلی و ارگانیسم‌ها را افزایش دهد. • بدون مشکل دفع • بدون مشکل بو یا تحریک • سازگاری با مواد خوب • خون را منعقد نمی‌کند و بافت‌ها را روی سطوح تثبیت نمی‌کند. • تشکیل بیوفیلم را مهار می‌کند. • کریپتوسپوریدیوم را غیرفعال می‌کند. |
• نگرانی‌های آرایشی و عملکردی مربوط به سازگاری با مواد (آبکاری برنج، روی، مس و نیکل / نقره) |
| ارتو فتالالدئید | • ضدعفونی‌کنندۀ سریع‌الاثر
• عدم نیاز به فعال‌سازی • بدون بوی قابل توجه • سازگاری با مواد عالی ادعا شده |
• پوست، لباس و سطوح محیطی را لکه‌دار می‌کند. |
| اسید پراستیک | • زمان چرخۀ استریلیزاسیون سریع (30 تا 45 دقیقه)
• محصولات جانبی سازگار با محیط زیست • کاملاً خودکار • چرخۀ استاندارد • فاقد اثرات نامطلوب سلامتی برای اپراتورها • سازگار با بسیاری از مواد و ابزارها • خون را منعقد نمی‌کند و بافت‌ها را روی سطوح تثبیت نمی‌کند. • اسپورکش سریع |
• تنها برای ابزارهای قابل غوطه‌ورسازی استفاده می‌شود.
• ناسازگاری بالقوه با مواد (به عنوان مثال: پوشش آنودایز شدۀ آلومینیوم کج می‌شود) • ممکن است اندیکاتور زیستی برای پایش معمول مناسب نباشد. • در هر چرخه می‌توان یک اسکوپ یا تعداد کمی ابزار را استریل کرد. • آسیب جدی به چشم و پوست • سیستم در محل استفاده، فاقد ذخیره‌سازی استریل |
| هیپوکلریت | • طیف گسترده و اثر سریع
• سمیت کمتر • سازگار با محیط زیست • مؤثر بر لایۀ بیوفیلم • تحت تأثیر سختی آب قرار نمی‌گیرد. |
• تحت تأثیر مواد آلی قرار می‌گیرد.
• باعث خوردگی می‌شود. • پوست را تحریک می‌کند. • منسوجات را سفید می‌کند. • تحمل‌پذیر، در اثر نور و گرما حالت اعوجاج به خود می‌گیرد. • با آمونیوم و اسیدها، گاز سمی کلر را تشکیل می‌دهد. |
| دی‌اکسید کلر (ClO2) | • اثر سریع و قوی
• طیف وسیع • در ضدعفونی آب به کلر ترجیح داده می‌شود، زیرا طعم و بوی بدی ندارد. • سمیت اندک • فاقد اثر سرطان‌زا یا جهش‌زا • می‌توان غلظت مضر را در شکل گازی اندازه‌گیری کرد (بیشتر از 0.1 ppm) • به ترکیبات غیرسمی تجزیه می‌شود. |
• به دلیل تحمل‌پذیر بودن، در حین استفاده تولید می‌شود.
• تحت تأثیر مواد آلی و نور قرار می‌گیرد. • خورنده، مضر برای برخی فلزات (مس، برنج) و پلاستیک • می‌تواند باعث تغییر رنگ برخی از مواد سطحی شود • در مقادیر بالاتر از غلظت ایمنی (0.1 ppm) باعث تحریک تنفسی، چشمی و مخاطی می‌شود. • می‌تواند با غلظت 7 تا 8 درصد در هوا منفجر شود. |
| الکل | • اثر سریع، طیف گسترده
• بی‌رنگ، فرار، بدون باقی‌مانده • بدون بوی بد یا لکه • سمی نیست. • عدم نیاز به آبکشی یا خشک کردن • سازگاری با مواد خوب • بادوام • اثر هم‌افزا با سایر گندزداها |
• اسپورکش نیست.
• قابل اشتعال، قابل انفجار • می‌تواند باعث خشکی و تحریک پوست شود. • تثبیت کننده • در محیط‌های کثیف، بی‌اثر است. • مواد لاستیکی و پلاستیکی را سفت می‌کند. • برای مواد مونتاژ شدۀ لنزها مضر است. • عدم شفافیت ناحیۀ اعمال شده، به دلیل اینکه بی‌رنگ است. |
جدول 4: مزایا و معایب ضدعفونی‌کننده‌های سطح بالا
نوار تست ضدعفونی‌کننده
- برای ارزیابی حداقل غلظت مؤثر (MEC) محلول ضدعفونی‌کننده استفاده می‌شود.
- باید مختص محصول باشد. برای این منظور نباید از pH متر استفاده کرد.
- فرکانس این تست بر اساس دفعات استفاده از محلول تعیین می‌شود. به عنوان مثال:
- روزانه یک تست، قبل از استفاده از محلول
- روزانه یک تست، بعد از هر 10 بار مصرف
- یک تست، بعد از هر 10 بار استفاده برای 30 نوبت استفادۀ روزانه
- یک تست، قبل از استفاده برای استفادۀ هفتگی
- نمی‌توان از نوارهای تست برای تمدید تاریخ انقضای محلول استفاده کرد.
- نوارهای تست باید طبق توصیه‌های تأمین‌کننده ارزیابی شود. در صورت منفی بودن نتیجۀ آزمایش، آن محلول نباید استفاده یا اضافه شود و باید محلول جدیدی تهیه کرد.
- از آنجا که مادۀ شیمیایی روی نوار، به مرور زمان خراب می‌شود، لازم است جعبه دارای تاریخ انقضاء باشد.
- به هنگام باز شدن جعبۀ نوارهای تست، تاریخ و مدت استفاده باید روی جعبه نوشته شده باشد (به عنوان مثال: 120 روز).
- نتایج تست‌ها باید ثبت شوند.
عوامل مؤثر بر اثربخشی ضدعفونی
- میکروارگانیسم‌های بی‌هوازی در مقایسه با میکروارگانیسم‌های هوازی از مقاومت بیشتری نسبت به مواد ضدعفونی‌کننده برخوردار هستند.
- ضدعفونی‌کننده‌های گازی مانند EO، نمی‌توانند به داخل کریستال نفوذ کنند. ، این سطوح در حضور مواد آلی بر روی سطوح و با توجه به تشکیل کریستال با اکسید اتیلن، استریل نمی‌شوند.
- ضدعفونی‌کننده باید با غلظت توصیه شده توسط شرکت تولیدکننده استفاده شود.
- با افزایش تعداد میکروارگانیسم‌ها، اثر ضدعفونی‌کننده کاهش می‌یابد.
- اثر ضدعفونی‌کننده با افزایش دمای محیط افزایش می‌یابد. در ضدعفونی‌کننده‌هایی که اثرات آنها وابسته به حرارت است، باید توصیه‌های شرکت تولیدکننده در مورد دما را رعایت کرد.
- فعالیت ضدعفونی‌کننده، تحت تأثیر pH محیط قرار می‌گیرد. بنابراین، مقادیر pH توصیه شده توسط تولیدکننده باید ترجیح داده شود.
- مواد آلی و لیپید موجود در محیط، دارای اثری منفی بر ضدعفونی هستند.
- ممکن است مواد فعال سطحی یا یون‌های فلزی، بسته به نوع ضدعفونی‌کننده، اثری مثبت یا منفی را ایجاد کند.
- نوع میکروارگانیسم در رویۀ ضدعفونی مهم است. ویروس‌های پوشش‌دار، حساس‌ترین و پریون‌ها، مقاوم‌ترین پاتوژن‌ها هستند. همچنین، میکروارگانیسم‌های موجود در بیوفیلم نسبت به ضدعفونی مقاوم‌تر هستند.
| میکروارگانیسم | رویه |
| پریون‌ها | رویۀ اختصاصی پریون |
| اسپورهای باکتریایی ترموفیل و کیست‌های پروتوزوآ | استریلیزاسیون |
| مایکوباکتری و ویروس‌های غیرپوشش‌دار | ضدعفونی‌کننده‌های سطح بالا |
| ویروس‌های پوشش‌دار، قارچ‌ها و باکتری‌های رویشی | ضدعفونی‌کننده‌های سطح پایین تا متوسط |
جدول 5: حساسیت میکروارگانیسم‌ها به مواد ضدعفونی‌کننده